Πώς να διαχειριστείτε μια δικαστική κλήση – Οδηγός για πολίτες

Το να λάβει κάποιος μια δικαστική κλήση είναι μια εμπειρία που συχνά συνοδεύεται από άγχος και αβεβαιότητα. Είτε πρόκειται για μάρτυρα, είτε για κατηγορούμενο ή ενάγοντα/εναγόμενο, το πρώτο βήμα είναι να κατανοήσουμε τη διαδικασία και να δράσουμε ψύχραιμα και υπεύθυνα. Στο παρακάτω άρθρο θα αναλύσουμε αναλυτικά όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ένας πολίτης όταν λάβει δικαστική κλήση.

Τι είναι η δικαστική κλήση και γιατί τη λαμβάνω;

Η δικαστική κλήση είναι ένα επίσημο έγγραφο που σε καλεί να παραστείς στο δικαστήριο σε συγκεκριμένη ημερομηνία και ώρα. Μπορεί να σου έχει σταλεί:

• ως μάρτυρας σε μια υπόθεση (π.χ. τροχαίο, οικογενειακή διαμάχη),
  
• ως διάδικος (εναγόμενος ή ενάγων),
  
• ως κατηγορούμενος σε ποινική υπόθεση.
  

Αναγράφει την αιτία της κλήσης, τον τόπο, την ημερομηνία και την αίθουσα διεξαγωγής της δίκης. Είναι υποχρεωτικό να παραστείς – αν δεν το κάνεις, μπορεί να υπάρξουν συνέπειες.

Ποια είναι τα πρώτα βήματα που πρέπει να κάνω;

Μόλις παραλάβεις τη δικαστική κλήση:

1. Διάβασε προσεκτικά το έγγραφο. Εντόπισε την ημερομηνία, την αιτία και το ρόλο σου.
   
2. Επικοινώνησε άμεσα με δικηγόρο, ακόμα κι αν δεν είσαι ο κατηγορούμενος. Ένας δικηγόρος μπορεί να σου εξηγήσει τη διαδικασία και να σε προετοιμάσει κατάλληλα.
   
3. Μην αγνοήσεις την κλήση. Ακόμα κι αν θεωρείς ότι δεν σε αφορά ή ότι δεν γνωρίζεις κάτι για την υπόθεση, η απουσία σου μπορεί να ερμηνευτεί ως αδιαφορία ή περιφρόνηση του δικαστηρίου.
   
4. Συγκέντρωσε στοιχεία αν έχεις εμπλοκή στην υπόθεση (π.χ. συμβόλαια, φωτογραφίες, μαρτυρίες).
   

Τι γίνεται αν δεν μπορώ να πάω στο δικαστήριο;

Αν έχεις σοβαρό λόγο που σε εμποδίζει να πας (π.χ. ασθένεια, ταξίδι στο εξωτερικό, ανωτέρα βία), μπορείς να ζητήσεις αναβολή μέσω του δικηγόρου σου ή να προσκομίσεις έγκαιρα σχετικά έγγραφα (π.χ. ιατρική βεβαίωση). Σε καμία περίπτωση μην αγνοήσεις την υποχρέωση. Αν δεν παρουσιαστείς χωρίς λόγο:

• ως μάρτυρας, μπορεί να σου επιβληθεί πρόστιμο ή και καταναγκαστική προσαγωγή.
  
• ως διάδικος, η υπόθεση μπορεί να εξελιχθεί χωρίς την παρουσία σου και εις βάρος σου.
  
• ως κατηγορούμενος, ενδέχεται να εκδοθεί ένταλμα σύλληψης.
  

Πρέπει να προσλάβω δικηγόρο;

Σε ποινικές υποθέσεις, είναι απαραίτητο να έχεις δικηγόρο – ειδικά αν είσαι κατηγορούμενος. Το ίδιο ισχύει για αστικές υποθέσεις (διαζύγια, διεκδικήσεις, διαφορές ακινήτων) όταν είσαι διάδικος. Ο δικηγόρος:

• σου εξηγεί την υπόθεση και τις νομικές σου υποχρεώσεις,
  
• συντάσσει τα απαραίτητα έγγραφα ή υπομνήματα,
  
• σε εκπροσωπεί στο δικαστήριο και υπερασπίζεται τα δικαιώματά σου.
  

Αν είσαι μάρτυρας, δεν είναι υποχρεωτικό να έχεις δικηγόρο, αλλά μπορείς να ζητήσεις καθοδήγηση για το πώς να εκφραστείς στο δικαστήριο.

Τι πρέπει να προσέξω την ημέρα της δίκης;

Η ημέρα του δικαστηρίου δεν είναι τόσο τρομακτική όσο φαντάζει, αρκεί να είσαι προετοιμασμένος:

• Να είσαι συνεπής: Πήγαινε νωρίς, με ταυτότητα ή διαβατήριο.
  
• Ντύσου με σεβασμό: Δεν χρειάζεται επίσημο ντύσιμο, αλλά ούτε ενδυμασία παραλίας.
  
• Μίλα με ειλικρίνεια και σαφήνεια: Αν είσαι μάρτυρας, περιέγραψε αυτά που γνωρίζεις χωρίς υπερβολές.
  
• Άκου προσεκτικά και μη διακόπτεις: Μίλα μόνο όταν σου δοθεί ο λόγος.
  
• Σεβάσου το δικαστήριο: Ο τρόπος που φέρεσαι επηρεάζει την εικόνα σου απέναντι σε δικαστές και δικηγόρους.
  

Τι συμβαίνει μετά τη δίκη;

Μετά την ολοκλήρωση της δίκης:

• Ενημερώνεσαι (εσύ ή ο δικηγόρος σου) για την απόφαση.
  
• Αν η απόφαση είναι αρνητική, μπορείς σε πολλές περιπτώσεις να ασκήσεις έφεση.
  
• Αν είσαι μάρτυρας, η υποχρέωσή σου τελειώνει εκεί.
  
• Αν έχεις κληθεί ως κατηγορούμενος ή διάδικος, ενδέχεται να υπάρξει και επόμενο στάδιο, π.χ. δεύτερος βαθμός ή διαδικασίες εκτέλεσης της απόφασης.
  

Τι γίνεται αν δεν καταλαβαίνω το περιεχόμενο της κλήσης;

Πολλοί πολίτες δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη νομική ορολογία ή τα άρθρα που αναφέρονται στην κλήση. Σε αυτή την περίπτωση:

• Ζήτα άμεσα βοήθεια από δικηγόρο.
  
• Μην προσπαθήσεις να ερμηνεύσεις μόνος σου τους νομικούς όρους.
  
• Αν έχεις οικονομική αδυναμία, μπορείς να ζητήσεις νομική βοήθεια από το κράτος (νομική συνδρομή), ειδικά αν η υπόθεση είναι ποινική.
  

Τι πρέπει να θυμάμαι συνοπτικά;

• Η δικαστική κλήση είναι σοβαρή υπόθεση και απαιτεί άμεση προσοχή.
  
• Μην πανικοβάλλεσαι – ενημερώσου, προετοιμάσου και ζήτησε νομική καθοδήγηση.
  
• Η παρουσία σου στο δικαστήριο δείχνει υπευθυνότητα και σεβασμό προς τη διαδικασία.
  
• Ακόμα και αν δεν καταλαβαίνεις τι συμβαίνει, υπάρχουν τρόποι να ενημερωθείς και να προστατέψεις τα δικαιώματά σου.
  

Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες της μη συμμόρφωσης;

Η απουσία από το δικαστήριο χωρίς αιτιολογία θεωρείται παράβαση και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Πρόστιμα για μάρτυρες που δεν εμφανίζονται.
  
• Καταναγκαστική προσαγωγή μέσω της αστυνομίας, εάν έχει διαταχθεί.
  
• Καταδίκη ερήμην, σε περίπτωση που είσαι κατηγορούμενος ή διάδικος.
  
• Καταγραφή στο ποινικό μητρώο, αν καταδικαστείς χωρίς παρουσία.
  
  Αυτές οι συνέπειες μπορούν να επηρεάσουν μελλοντικά δικαιώματά σου (π.χ. εργασία στο δημόσιο, άδειες, κ.λπ.).
  

Πότε μπορεί να ακυρωθεί ή να αναβληθεί μια δίκη;

Η ακύρωση ή αναβολή δίκης μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους, όπως:

• Απουσία βασικών μαρτύρων ή αποδεικτικών στοιχείων.
  
• Κακή προετοιμασία ή νομική αδυναμία εκπροσώπησης.
  
• Ασθένεια κάποιου εκ των διαδίκων.
  
• Απεργίες ή έκτακτες καταστάσεις (π.χ. φυσικές καταστροφές).
  
  Σε κάθε περίπτωση, το αίτημα για αναβολή πρέπει να τεκμηριώνεται επαρκώς και να κατατίθεται εγκαίρως μέσω δικηγόρου.
  

Τι σημαίνει «συμβιβασμός» πριν από το δικαστήριο;

Σε πολλές αστικές υποθέσεις (π.χ. διαφορές μεταξύ ιδιωτών, ενοικιαστικά θέματα, απαιτήσεις χρημάτων), η νομοθεσία ενθαρρύνει τη συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς πριν φτάσει στο ακροατήριο. Αυτό μπορεί να γίνει:

• Μέσω εξωδικαστικής συμφωνίας.
  
• Με τη βοήθεια δικηγόρων και διαμεσολαβητών.
  
• Με αμοιβαίες παραχωρήσεις μεταξύ των μερών.
  
  Ο συμβιβασμός εξοικονομεί χρόνο, κόστος και αποτρέπει την ταλαιπωρία του δικαστηρίου.
  

Πώς να προετοιμαστώ σωστά ως μάρτυρας;

Αν έχεις κληθεί ως μάρτυρας, είναι σημαντικό να:

• Θυμηθείς με ακρίβεια τα γεγονότα και να τα παρουσιάσεις χωρίς υπερβολές.
  
• Μη δώσεις γνώμη, παρά μόνο γεγονότα που γνωρίζεις προσωπικά.
  
• Ενημερώσεις τον δικηγόρο της υπόθεσης για τις γνώσεις σου πριν από τη δίκη.
  
• Μην επηρεάζεσαι από τα συναισθήματα ή από άλλους εμπλεκόμενους.
  

Η μαρτυρία σου μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της υπόθεσης, γι’ αυτό και η ειλικρίνεια και η σαφήνεια είναι απαραίτητες.

Τι είναι η νομική βοήθεια (legal aid) και ποιοι την δικαιούνται;

Για πολίτες με χαμηλό εισόδημα, η πολιτεία προσφέρει τη δυνατότητα δωρεάν νομικής υποστήριξης, γνωστή ως «νομική βοήθεια». Αυτό περιλαμβάνει:

• Παροχή δικηγόρου χωρίς χρέωση.
  
• Σύνταξη δικογράφων και καθοδήγηση για τη διαδικασία.
  
• Εκπροσώπηση στο δικαστήριο.
  

Για να τη λάβεις, πρέπει να κάνεις αίτηση στο αρμόδιο πρωτοδικείο και να προσκομίσεις τα απαραίτητα έγγραφα (Ε1, Ε9, πιστοποιητικά κοινωνικών παροχών κ.λπ.).

Τι να κάνω αν λάβω κλήση για υπόθεση που δεν γνωρίζω;

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιος μπορεί να λάβει δικαστική κλήση για υπόθεση που δεν τον αφορά ή για γεγονότα που δεν γνωρίζει. Αν συμβεί κάτι τέτοιο:

• Επικοινώνησε άμεσα με δικηγόρο, προκειμένου να ελέγξει τη διαδικασία και να επιβεβαιώσει αν πρόκειται για λάθος ταυτοποίηση ή λανθασμένα στοιχεία.
  
• Μην αγνοήσεις την κλήση. Η μη εμφάνιση μπορεί να έχει συνέπειες, ακόμη και αν πρόκειται για λάθος.
  
• Εξέτασε αν το όνομά σου εμπλέκεται τυχαία ή αν σε έχουν αναφέρει τρίτα πρόσωπα.
  
• Εφόσον επιβεβαιωθεί ότι δεν έχεις σχέση με την υπόθεση, μπορεί να χρειαστεί να καταθέσεις έγγραφη δήλωση ή απολογία ώστε να κλείσει το θέμα επίσημα.
  

Πώς να παρακολουθώ την εξέλιξη της υπόθεσής μου;

Η εξέλιξη μιας δικαστικής υπόθεσης δεν σταματά στη δικάσιμο. Μετά το δικαστήριο, είναι σημαντικό να ενημερώνεσαι για:

• Το αποτέλεσμα της απόφασης, εφόσον δεν ήσουν παρών.
  
• Πιθανή έφεση ή αντίθετες νομικές ενέργειες από το άλλο μέρος.
  
• Προθεσμίες άσκησης ενδίκων μέσων, π.χ. ένσταση, έφεση ή αναίρεση.
  
• Αν η υπόθεση αφορά αστικό δικαστήριο, μπορεί να χρειαστεί να εκτελέσεις δικαστική απόφαση (π.χ. καταβολή ποσού, αποζημίωση κ.λπ.).
  

Μπορείς να παρακολουθείς την υπόθεσή σου είτε μέσω του δικηγόρου σου, είτε σε ορισμένες περιπτώσεις μέσω online πληροφοριακών συστημάτων των δικαστηρίων (π.χ. ΟΣΔΔΥ ΠΠ).

Συμπέρασμα

Μια δικαστική κλήση δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχεις πρόβλημα με το νόμο – μπορεί να κληθείς απλώς ως μάρτυρας ή να εμπλέκεσαι σε μια υπόθεση χωρίς δική σου ευθύνη. Το σημαντικό είναι να μην την αγνοήσεις και να ζητήσεις βοήθεια από έναν δικηγόρο που εμπιστεύεσαι. Η σωστή ενημέρωση και προετοιμασία μπορούν να σε γλιτώσουν από άσκοπο άγχος και ενδεχόμενες συνέπειες. Η δικαιοσύνη δεν είναι εχθρός, αλλά σύμμαχος – αρκεί να γνωρίζεις πώς να τη διαχειριστείς.